Trong album phòng thu thứ ba – “Solar Power” – Lorde hát về cảm giác nhẹ nhõm khi trút bỏ gánh nặng của sự nổi tiếng.
Tuổi 17 của Lorde là giấc mơ mà hàng triệu người không dám nghĩ đến. Từ một ca sĩ vô danh ở New Zealand, cô vụt sáng thành sao trong năm 2013 nhờ đĩa đơn Royals, tiếp tục mang về hai tượng vàng Grammy một năm sau cũng nhờ bài hát đó.
Bước sang tuổi 25, Lorde dường như đã nếm trải đầy đủ cảm giác “vương giả” từ ánh hào quang. Sau khi phát hành album phòng thu thứ hai Melodrama (2017), nữ ca sĩ dành bốn năm ở ẩn tại quê nhà, ngưng dùng mạng xã hội, tận hưởng cuộc sống vô danh và viết nhạc.
Solar Power là kết quả từ khoảng thời gian đó. 12 ca khúc ghi lại khoảnh khắc Lorde hòa mình vào thiên nhiên, lãng quên thực tại và thả trôi mọi cảm xúc vào đại dương.
Từ nay, hãy gọi Lorde là hippie
Suốt tám năm ca hát, giọng ca “Royals” chỉ phát hành ba album nhưng mỗi lần trở lại đều “lột xác”. Pure Heroine (2014) ghi lại phức cảm tuổi mới lớn, Melodrama kể về trải nghiệm khi thất tình. Cả hai album xuất hiện ở những thời điểm quan trọng trong đời khi cô vừa mất đi thứ gì đó: người yêu bỏ hoặc lối sống bình dị không còn vì được mọi người tung hô.
Với Solar Power, Lorde hoàn toàn ở thế chủ động, sẵn sàng đánh đổi cuộc sống ngôi sao vô thời hạn để làm một hippie toàn thời gian.
Trong bài mở màn The Path, nữ ca sĩ tự nhận mình là “triệu phú tuổi teen” gặp ác mộng với ánh đèn flash máy ảnh, giờ tìm cách cắt đứt liên lạc với hãng đĩa, rời xa danh vọng bằng cách trôi dạt đến một hòn đảo lộng gió.
“Bạn cần ai đó gánh nỗi đau cho bạn? Chà, đó chẳng phải tôi”, người hát nhấn mạnh.
Đến ca khúc chủ đề Solar Power*, Lorde tiết lộ rằng mình không đơn độc. Cô cởi áo, để chân trần, dẫn đầu nhóm bạn chạy thẳng về phía bãi biển, đằng sau là bạn trai đang cầm máy ảnh ghi lại khoảnh khắc.
Trong khi các bạn gái đang nhảy múa trên cát, Lorde ném phăng di động vào lòng biển rồi hát: “Quên hết những giọt lệ từng rơi đi / Kết thúc rồi”.
Cả hai bài đều dùng guitar chủ đạo, phối theo phong cách psychedelic folk hay còn gọi là freak folk – thứ âm nhạc biểu trưng cho các hippie kiểu mới (neo-hippie), những kẻ bất tuân theo chuẩn mực xã hội, từ bỏ cuộc sống đô thành để về với mẹ thiên nhiên.
Cảm giác trốn chạy tiếp tục được thể hiện trong California. Giọng hát GenZ nhớ lại giây phút khi danh ca Carole King gọi tên mình lên sân khấu Grammy 2014 để nhận giải, gọi đó là thuở “ngày xửa ngày xưa”.
Cùng viết về vùng đất trứ danh nước Mỹ, Lorde sử dụng sắc thái khác nhiều ca sĩ. Trong Blue (1971), Joni Mitchell lang thang ở Châu Âu nhưng dành cả con tim để nhớ California – nguồn cảm hứng sáng tác vô hạn của bà. Trong Norman Fucking Rockwell! (2019), Lana Del Rey biến “Tiểu bang Vàng” (The Golden State) thành chốn lưu giữ ký ức cuộc tình, không ngừng mời gọi người yêu quay về.
Trái lại, xứ Cali với Lorde không gì hơn ngoài vùng đất khô khan, nơi bầu trời chẳng có nổi một giọt mưa. Càng tiến đến điệp khúc, cô càng tỏ ra dửng dưng, sẵn sàng nói lời tạm biệt Hollywood, dứt áo ra đi không hối tiếc.
Thử sức với chất nhạc unplugged
Solar Power đánh dấu lần thứ hai Lorde bắt tay Jack Antonoff – từng làm Melodrama – ở cả hai vai trò sáng tác lẫn sản xuất. Bộ đôiloại bỏ âm thanh điện tử, những đoạn beat (nhạc nền) vi tính quen thuộc trong hai album trước để nhường chỗ cho các nhạc cụ mộc mạc như guitar, trống, saxophone,…
Bốn năm trước, ngôi sao New Zealand đem bầu không khí u tối ở các câu lạc bộ đêm vào album, tuyên bố sẽ “biến mất trong ánh mặt trời” (Liability).
Nay, cô trở lại từ phía vầng dương, đưa người nghe về với không gian biển. Tiếng trống bập bùng gợi nhớ những vũ điệu ở Hawaii, tiếng bass dập dìu như làn sóng, tiếng guitar rất nhỏ làm nền. Thi thoảng, sáo và kèn được lồng vào, khơi gợi cảm xúc.
Cách Lorde viết nhạc cũng dần thoát khỏi công thức pop phổ thông, đôi khi ngẫu hứng như viết thơ (The Man With The Axe), dùng điệp khúc ngắn gọn nhưng không dễ nhớ (Dominoes). Thậm chí, một số bài không hề có hook (câu móc) để bám vào tâm trí người nghe mà lướt qua như gió biển.
Để nhào nặn Solar Power, nữ ca sĩ pha trộn vẻ bình thản của The Mamas & The Papas (California Dreamin’) với sự trẻ trung của S Club 7 (Bring It All Back), đưa vào các ca khúc gam màu tươi sáng mùa hè, tạo thành tuyển tập mà cô tự gọi là “weed album” (nhạc cần sa).
Đó là thứ âm nhạc thích hợp để nghe khi đang ngả mình trên cát, tắm nắng vàng và xả stress!
Sau ba bài đầu tương đối bắt tai, phần còn lại gần như là mảnh đất của những ca khúc có nhịp chậm (downtempo) hoặc phối theo phong cách acoustic.
Stoned at the nail salon mang cả hai đặc trưng ấy. Bài hát có giai điệu từ tốn gợi nhớ những ca khúc Lana Del Rey sáng tác như Wild At Heart, Venice Bitch. Ca từ thể hiện sự trưởng thành trong ngòi bút của Lorde, không còn là cô gái ngồi khóc ở quán bar hay nhảy nhót một mình giữa phòng khách mà suy nghĩ chín chắn hơn.
Ở tuổi 25, giọng ca “Royals” chẳng hề quan ngại trước những biến đổi thời gian. Cô biết rằng chẳng có gì là vĩnh cửu, những cô nàng xinh đẹp đến mấy rồi cũng sẽ tàn phai như đóa hồng.
Song, thay vì chìm sâu vào “khủng hoảng một phần tư cuộc đời” (quarter-life crisis), Lorde quyết định dành thời gian để tĩnh tâm và thư giãn, chờ cho dòng máu nóng nơi con tim nguội lạnh.
Bí mật của Lorde
Sự điềm tĩnh của Lorde được thể hiện trong cả những bài hát về tình yêu. Big Star viết cho chú chó cưng Pearl không may qua đời năm 2019. The Man With The Axe là lá thư dành tặng bạn trai Justin Warren, người cô hẹn hò từ năm 2016.
Lẽ ra Solar Power đã ra đời sớm hơn nếu Pearl không mất. Ở những công đoạn cuối cùng, nữ ca sĩ quyết định hoãn phát hành để điều chỉnh, gửi gắm những cảm xúc riêng tư vào album. Trao đổi với New York Time, cô tiết lộ còn tự thu tiếng sóng và tiếng ve sầu bằng di động suốt một thời gian, rồi lồng vào album.
Dù hát về quá khứ hay hiện tại, Lorde đều dành nhiều trân trọng, xử lý từng nốt nhạc bằng sự dịu dàng. Cô tâm sự còn nhiều điều muốn nói với Pearl nhưng thời gian chẳng bao giờ đủ. Cô kể rằng từ lúc 22 tuổi đã không còn nghĩ mình là thiên tài. Cô yêu mái tóc bạc của người tình, yêu cách anh nhảy, chiếc áo thun lẫn đĩa nhạc anh thích.
Cuối bài, cô thú nhận mình yếu đuối trong tình yêu, dễ dàng bị “đốn hạ” như một cái cây, không có cách nào phản kháng.
Khác hai album đầu có màu sắc buồn bã, Lorde truyền nhiều năng lượng tích cực vào Solar Power. Nữ ca sĩ minh chứng rằng không phải sự thay đổi nào cũng xấu xí. Điển hình là nhân vật chính trong Dominoes, từng là người đàn ông xem thường phụ nữ, nay bắt đầu cuộc sống mới bằng cách học yoga, tưới cây cùng bạn gái mới trên sân thượng.
Với bản thân, Lorde giữ niềm tin tương tự. Secrets from a girl (Who’s seen it all) là lời Lorde hiện tại gửi Lorde quá khứ: Hãy cứ mở lòng ra, tình yêu rồi lại sẽ đến.
Đây là bài duy nhất giữa album có nhịp nhanh, được phối theo phong cách pop cuối thập niên 1990 đầu 2000. Điểm nhấn nằm ở đoạn kết khi xuất hiện giọng nói Robyn – vào vai cơ trưởng trên chuyến bay đến vùng đất mang tên “Nỗi buồn”.
Qua lời Robyn mô tả, nỗi buồn cũng đẹp đẽ và bình yên, không phải là thứ để trốn chạy mà hoàn toàn có thể chìm đắm. Điều quan trọng là đừng để “hành lý cảm xúc” rơi vào những người bạn yêu quý.
Nắng vàng, biển xanh và…
Ở khoảnh khắc còn lại trong Solar Power, Lorde thôi hát về mình mà đề cập đến những vấn đề vĩ mô. Ngôi sao mường tượng về tương lai không xa trong Leader of a New Regime khi thế giới hoàn toàn thay đổi. Môi trường bị hủy hoại đến mức con người phải thoa kem chống nắng có chỉ số SPF 3000 thay vì 50 như hiện tại.
“Ai sẽ là lãnh đạo chế độ mới?”, cô thắc mắc.
Fallen Fruit đi theo chủ đề tương tự. Lorde lần về quá khứ để chất vấn thế hệ trước, tự hỏi họ đã làm gì khiến trái đất chịu tổn thương nghiêm trọng. Cô lấy các hãng xe Nissan, Rolls-Royce lẫn máy bay làm dẫn chứng, vẽ nên hình ảnh con người nhảy múa trên những trái táo – thứ được xem là “trái cấm” trong Kinh Thánh.
Trước đó, Lorde từng thể hiện sự quan ngại về vấn đề môi trường sau khi hoàn thành chuyến đi Nam Cực (Antarctica) năm 2019, thể hiện rõ trong cuốn hồi ký Going South phát hành hồi tháng 6. Vốn nổi tiếng là vùng đất băng giá, nay Nam Cực lại được nhắc đến như một trong những nơi ấm lên nhanh nhất thế giới, trở thành dấu hiệu báo động cho nhân loại.
Solar Power chính là sản phẩm âm nhạc thể hiện nhãn quan của nhà sinh thái học trong Lorde. Để hạn chế gây ảnh hưởng môi trường, cô quyết định không phát hành CD truyền thống, cũng không đặt nặng vấn đề doanh thu. Nước cờ thực sự chứng tỏ bản lĩnh nghệ sĩ của giọng ca GenZ sau nhiều năm chinh chiến ở showbiz.
Bản lĩnh đó thể hiện rõ trong hai bài cuối album, đều có nhịp điệu rộn ràng, do Lorde tự sáng tác không cần ai giúp đỡ.
Nhan đề Mood Ring ám chỉ loại nhẫn có thể đổi màu theo tâm trạng người đeo. Dựa trên ý tưởng, Lorde mô tả chuỗi cảm xúc hỗn loạn không thể kiểm soát, hiện căng phồng như quả bóng trong lồng ngực.
Chỉ đến Oceanic Feeling, người hát mới thực sự nới lỏng nơ-ron thần kinh, co giãn gân cốt. Trên nền nhạc chillout, Lorde dẫn người nghe tiến sâu vào đại dương nội tâm nơi cô lưu giữ mảng ký ức thuở nhỏ – khi được cha dẫn đi câu cá – cùng lời tự sự về đứa con gái trong tương lai.
Solar Power khép lại bằng hình ảnh Lorde trồi lên mặt nước, hít thở bầu oxy từ khí quyển. Có lẽ sau nhiều năm ngụp lặn trên đường đời, cô đã nghiệm ra một điều: mãi ngâm mình trong biển cảm xúc không phải là lựa chọn đúng đắn, mà là được nhảy nhót dưới ánh mặt trời.
* Hai giọng ca Phoebe Bridgers và Clairo hát bè trong bài.
** Đọc thêm các bài viết về Lorde ở đây.
Đánh giá: *** (3/5)
