While We’re Young, bộ phim bi-hài kịch của Noah Baumbach (Frances Ha), tiếp tục kể về những con người hiện đại ở New York, nhưng lại đặt ra những vấn đề rất gần gũi với đời sống của mỗi chúng ta. Câu hỏi không phải là khi nào ta già đi, mà là khi nào ta mới có thể chấp nhận được sự thật đó?
Ở những cảnh quay đầu tiên, người xem bắt gặp một cặp vợ chồng ở độ tuổi trung niên đang ngắm nhìn một đứa trẻ sơ sinh; nhưng đó không phải là con của họ. Cô vợ là Cornelia Schrebnick (Naomi Watts), đã hai lần sảy thai, vẫn chưa đủ sẵn sàng để thử thêm một lần nữa; còn anh chồng là Josh Schrebnick (Ben Stiller), một đạo diễn phim tài liệu từng gây được tiếng vang với tác phẩm đầu tay. Nhưng chuyện đã thuộc về mười năm trước rồi, hiện Josh đang xoay sở thực hiện bộ phim thứ hai mà vẫn chưa đâu vào đâu. Điều quan trọng là cả hai đều không còn trẻ nữa, anh đã 44 còn cô chỉ kém anh hai tuổi. Trong lúc bạn bè xung quanh đều đã ổn định với con cái thì cả Josh lẫn Cornelia dường như vẫn đang loay hoay với những vấn đề của riêng mình.
Cuộc sống của vợ chồng nhà Schrebnick bắt đầu “xao động” trước sự xuất hiện của Jamie (Adam Driver) và Darby (Amanda Seyfried) – cặp đôi trẻ tuổi vừa là những tính cách trái ngược với Josh và Cornelia hiện tại, vừa là hình ảnh phản chiếu của cả hai, khi họ còn trẻ. Cá nhân Jamie cũng là một nhà làm phim, tự nhận mình là người hâm mộ của Josh lẫn bố vợ anh, một tên tuổi lão lãng trong giới. Nhiệt huyết tuổi trẻ lẫn cái vẻ kỳ quặc của hai con người chưa qua tuổi ba mươi này, tạo nên một sức hấp dẫn kỳ lạ đối với hai con tim vốn đang nguội lạnh của Josh và Cornelia, đánh thức những đứa trẻ ngủ yên bên trong họ. Họ muốn mình trẻ lại, bằng cách học theo những thói quen của Jamie và Darby, làm những việc mà chưa từng nảy ra trong đầu họ.
Óc hài hước quen thuộc của Noah Baumbach được thể hiện ngay từ những tình tiết đầu tiên, nhất là khi cây hài nổi tiếng Ben Stiller lại đảm nhận vai nam chính. Trái khoáy ở chỗ, Baumbach cố tình xây dựng những nhân vật có tính cách kỳ lạ, khác hẳn với suy nghĩ của người xem. Tuy đã lớn tuổi nhưng Josh và Cornelia lại là những người rất cập nhật. Cả hai đều quen với lối sống hiện đại bao gồm thiết bị kỹ thuật số và cuộc sống không con cái. Trong khi đó, đôi bạn trẻ Jamie và Darby chọn lối sống hoài cổ. Họ có hẳn một bộ sưu tập đĩa nhựa ở nhà, xem phim bằng băng VHS; Jamie thuộc về thành phần không sử dụng facebook, còn Darby nuôi mèo và sẵn sàng nuôi thêm con. Sự tương phản đó chủ yếu để gây tiếng cười, nhất là ở những màn “cưa sừng làm nghé” của hai kẻ trung niên, khi cố gắng kết thân với đôi bạn mới. Cornelia mặt mày nhăn nhó nhưng vẫn cố gắng ưỡn ẹo theo điệu hiphop mà Darby luyện tập hàng ngày, thậm chí còn đem nó về nhà. Josh thì lại đi bắt chước kẻ hâm mộ mình từ cách ăn mặc, mua hẳn một chiếc mũ để đội lên đầu cho trẻ trung.
Chiếc mũ mà nhân vật của Ben Stiller luôn đội trên đầu, cũng chính là hình ảnh ẩn dụ đáng chú ý mà Noah Baumbach muốn đặt ra trong bộ phim của mình. Khi mới mua nó, anh cảm thấy mình như trẻ lại, về nhà liền ôm hôn vợ thắm thiết như thưở mới quen nhau. Nhưng cái cảm giác đó cũng chẳng khác nào một liều thuốc phiện, không thể kéo dài được mãi mãi. Chiếc mũ không có phép thần, để có thể xóa đi những nếp nhăn in hằn trên gương mặt Josh, hay che dấu một sự thật rằng anh đã và đang già đi. Trái lại, nó khiến anh trở nên kệch cỡm và khác người. Một cảnh quay đáng nhớ trong phim, là khi Josh và Cornelia bị chính đôi bạn thân của mình bỏ lơ. Họ tổ chức tiệc tùng mà không mời cả hai. Đứng trước cửa nhà bạn, Josh nhận được một câu chua chát: “You’re an old man with a hat.”
Cảnh quay đó được đặt ngay chính giữa bộ phim, như một bước chuyển tiếp để While We’re Young từ hài nhảy sang bi một cách rất ngọt. Nếu như nửa đầu phim mang nhiều hình ảnh vui tươi, hài hước; thì nửa sau lại được kể bằng một giọng điệu nghiêm túc và nhiều tâm trạng. Khi Josh Schrebnick vứt bỏ chiếc mũ của mình vào thùng rác, cũng chính là lúc anh về với con người thật của mình. Song, đứa trẻ trong anh vẫn chưa chịu nguôi ngoai, nó bắt anh đi đòi lại công lý cho chính mình. Nếu phần lớn sự nghiệp của Ben Stiller gắn liền với những vai hài kịch thì thời gian gần đây anh lại cho khán giả thấy mình có thể mở rộng giới hạn ở cả những vai rất nghiêm túc, từ The Secret Life of Walter Mitty cho đến While We’re Young. Ngay lập tức, anh thay những nụ cười bằng sự giận dữ và tức tối, thể hiện sự tranh đấu ngay trên gương mặt của mình. Cái vẻ mặt ngơ ngác, bẽ bàng đến tội của Ben ở đoạn cuối, góp phần không nhỏ trong việc tạo nên cảm xúc cho bộ phim vốn đã vui vẻ ngay từ những phút đầu.
Không quá khó hiểu để nhận ra Noah Baumbach viết câu chuyện này cho chính mình, nhất là khi anh cũng đã bước sang độ tuổi 45. Noah từng là một trong số những đại diện tiêu biểu cho các nhà làm phim độc lập trẻ tuổi của Mỹ, nay có lẽ phải bỏ đi bớt từ “trẻ”. Xem While We’re Young, sẽ thấy nhịp điệu ban đầu có một chút hối hả, khác hẳn so với lối kể chuyện quen thuộc của anh trong những phim trước. Có lẽ, từ “chúng ta” trong tên phim anh muốn dành cho tất cả người xem, khi mà chúng ta đều chỉ sở hữu tuổi trẻ của mình một lần trong đời. Và có lẽ, dù già hay trẻ, thì không bao giờ là quá trễ để nhận lấy những bài học để thay đổi chính mình, như cách mà Josh Schrebnick đã làm trong phim.
Bên lề:
– Cả James Franco, Cate Blanchett và Greta Gerwig đều thử vai cho phim nhưng phải hủy bỏ vì trùng lịch diễn.
