Đạo diễn Thomas Vinterberg hoàn thành phim “Another Round” nhờ sự thúc giục của con gái anh – người qua đời chỉ bốn ngày sau khi tác phẩm khởi quay.
*Bài review phim Another Round có tiết lộ nội dung tác phẩm.
Phim Another Round (tạm dịch: Thêm chầu nữa) là tác phẩm bi – hài mới nhất của đạo diễn Đan Mạch Thomas Vinterberg. Để đến được với khán giả, tác phẩm đã phải trải qua hành trình tương đối gian nan với nhiều lần chỉnh sửa kịch bản.
Chuyện phim ban đầu vốn dựa trên một vở kịch mà Vinterberg từng chấp bút. Sau đó, ý tưởng được thêm thắt từ chính cô con gái Ida của anh. Ida đã cố gắng thuyết phục cha thực hiện một bộ phim kể về văn hóa bia rượu của giới trẻ Đan Mạch. Cô gái nhiệt tình đến mức đã sắm sẵn cho mình một vai nhỏ trong dự án của cha.
Song, nguyện ước của Ida mãi mãi không thể trở thành hiện thực. Chỉ bốn ngày sau khi dự án bấm máy, cô gái đột ngột qua đời vì một tai nạn ôtô. Đứng trước nỗi đau mất con, Vinterberg quyết định chuyển hướng kịch bản thêm một lần nữa.
Thay vì tạo ra một bộ phim chính kịch bi đát, anh đổi sang góc nhìn tươi sáng hơn. Thế nên, Another Round không đơn giản chỉ xoay quanh việc “rượu chè”, như tựa gốc Druk của tác phẩm. Theo Vinterberg, đây là câu chuyện kể về “sự thức tỉnh trước cuộc đời”.
Từ bồng bột tuổi trẻ đến khủng hoảng tuổi trung niên
Bộ phim mở đầu bằng một trích dẫn của Søren Kierkegaard: “Tuổi trẻ là gì? Một giấc mộng. Tình yêu là gì? Nội dung của giấc mộng”. Sau đó, người xem chứng kiến một nhóm thanh niên đang tiệc tùng bên hồ, trên tay mỗi người là một chai bia. Cả nhóm tự nghĩ ra một trò chơi liên quan đến việc uống bia, mà người chiến thắng sẽ được… uống nhiều hơn. Họ rượt đuổi với những lốc bia trên tay, nốc như chết khát để rồi nôn mửa.
Những cảnh quay tiếp theo là khi trời tối. Nhóm trẻ kéo nhau lên tàu điện ngầm để tiếp tục say xỉn. Họ hào phóng phát bia cho hành khách trên tàu, và một vài trong số đó thậm chí còn tìm cách còng tay cả bảo vệ.
Lời bài hát What a Life của Scarlet Pleasure nổi lên như cổ vũ tinh thần cho đám trẻ. Khi sự hỗn loạn lên đến đỉnh điểm, bộ phim bị cắt đứt bởi phông nền đen – đường đột và bất ngờ như chính cái cách Ida từ giã cuộc đời.
Chuyện phim tiếp nối ở bối cảnh trường học, nơi các giáo viên đang họp bàn về sự kiện đáng buồn nêu trên. Bốn nhân vật chính lần lượt được giới thiệu với sự mệt mỏi, chán chường. Đó là Tommy (Thomas Bo Larsen) – một giáo viên thể dục hờ hững với công việc; Peter (Lars Ranthe) dạy nhạc nhưng không làm chủ được lớp học; Nikolaj (Magnus Millang) giảng môn tâm lý trước sự thờ ơ của học sinh; và Martin (Mads Mikkelsen), trọng tâm của bộ phim, là thầy giáo lịch sử đang gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống.
Ngoài công việc, bốn người bạn còn có quá nhiều điểm chung. Họ đại diện cho những người đàn ông trung niên đang gặp khủng hoảng giữa cuộc đời (midlife crisis). Trong lần sinh nhật lần thứ 40 của Nikolaj, anh mời các bạn đi ăn nhà hàng và chia sẻ một thông tin thú vị.
Theo Finn Skårderud – một bác sĩ tâm thần người Na Uy, cơ thể con người khi sinh ra vốn thiếu hụt một lượng cồn nhất định. Ông cho rằng nếu giữ được nó ở mức 0,05% hàng ngày, thì chúng ta sẽ trở nên cân bằng hơn, thoải mái hơn, cởi mở hơn.
Một nghiên cứu điển hình về việc sử dụng đồ uống có cồn
So với những tác phẩm có tông màu u tối trước đó của Vinterberg như The Hunt (2012) hay The Celebration (1998), Another Round có phần “nhẹ đô” hơn. Thậm chí, bộ phim mang màu sắc “hài đen” (black comedy) khi anh biến các nhân vật thành phép thử cho tuyên bố của Skårderud.
Những người thầy bắt đầu đem rượu đến trường để thử nghiệm. Kỳ lạ thay, họ như trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân. Martin thấy vợ gần gũi mình hơn, học sinh thích nghe thầy giảng hơn, và anh cũng bắt đầu thoát khỏi những cơn buồn chán.
Thứ đồ uống có cồn trở thành liều thuốc tinh thần đúng lúc dành cho những gã đàn ông sầu đời. Thậm chí, họ còn hào hứng đến mức viết hẳn một nghiên cứu để ghi lại trải nghiệm thú vị này. Từng cái tên nổi tiếng lần lượt được nhắc đến như những minh chứng để họ lấp liếm cho chứng nghiện ngập của mình.
Đó là Winston Churchill với thói quen uống cồn cùng hai viên thuốc ngủ mỗi tối trước khi lên giường. Hay Tchaikovsky với chứng nghiện rượu đeo bám như một bóng ma đến tận những phút cuối đời.
Tính châm biếm của Vinterberg thể hiện rõ nét trong một cảnh quay trong phim Another Round khi Churchill được đưa lên bàn cân cùng với Hitler – người mà theo lời Martin là “không bao giờ hút thuốc và chỉ uống bia trong những dịp hiếm hoi”.
Trong một phân đoạn khác, bộ phim chuyển sang thể loại tài liệu với hình ảnh những nhân vật nổi tiếng trong giới chính trị đang lâng lâng men say. Boris Yeltsin và Bill Clinton bất ngờ xuất hiện với nét mặt lạ lẫm không khỏi khiến người xem phì cười. Những chi tiết ấy cho thấy bia rượu chưa chắc đã là thước đo nhân cách một con người.
Bên cạnh việc sử dụng hình ảnh, Vinterberg đặc biệt chú trọng vào phần tiếng động để lột tả cảm giác sung sướng của các nhân vật khi uống rượu. Tiếng chao đảo của những viên đá trong bình lắc của bartender, tiếng sột soạt của chiếc nắp được vặn ra khỏi chai, tiếng thủy tinh sắc lạnh của những chiếc cốc khi va vào nhau, tiếng ngụm rượu đọng lại trong vòm miệng rồi khẽ trôi tuột vào cuống họng, từng âm thanh bật lên cho thấy sự tinh tế của vị đạo diễn lành nghề.
Cùng nâng ly tận hưởng cuộc đời
Nghiệp ngập, nhất là nghiện cồn, là chủ đề không hề xa lạ ở điện ảnh châu Âu lẫn Hollywood. Nhưng khi Thomas Vinterberg quyết định đặt chai rượu lên bàn làm việc của nhóm bạn bốn người, đó cũng là lúc anh tự xóa đi ranh giới giữa các giai cấp trong xã hội.
“Dù sao thì cả đất nước này cũng uống như điên”, câu thoại của vợ Martin cho thấy việc nghiện cồn đã không còn là vấn đề của cá thể. Từ học sinh trẻ tuổi cho đến giáo viên trải đời, ai cũng có thể trở thành đối tượng tiềm ẩn của “ma men”.
Khi con số 0,05% bắt đầu tăng dần đến mức vượt tầm kiểm soát cũng là lúc bi kịch bộ phim ập đến. Lúc này, đạo diễn bắt đầu chuyển chủ đề nghiên cứu sang từng nhân vật cụ thể. Tommy, Peter, Nikolaj và Martin, bốn con người có nhiều điểm chung nhưng lại hành xử hoàn toàn khác khi đối diện với chai rượu.
Cái hay của Vinterberg là anh không biến tác phẩm trở thành một cuốn sách giáo điều cũ kỹ. Nhà làm phim không cổ súy cho chuyện nghiện ngập, mà cũng chẳng hề lên án điều đó. Thậm chí, trong một cảnh quay, Peter còn khuyên học trò của mình uống rượu để tự tin hơn. Vị đạo diễn luôn giữ góc nhìn trung lập và nhượng quyền phán xét dành cho khán giả. Mỗi người xem sẽ có một nhận định khác nhau trước từng hành động của các nhân vật.
Trong vòng hai tiếng đồng hồ, thưởng thức màn trình diễn của Mads Mikkelsen là một niềm khoái lạc với người yêu điện ảnh. Nét diễn xuất rất đời của Mikkelsen phần nào gợi nhớ đến sự điềm đạm của Lucas trong The Hunt – bộ phim đầu tiên anh hợp tác với đạo diễn Vinterberg, nhưng cũng có một chút thèm khát của Hannibal – vai diễn nổi tiếng trong series cùng tên, nhất là ở những khoảnh khắc đối diện cơn nghiện rượu.
Ba gương mặt còn lại, dù không quen thuộc như Mikkelsen, vẫn thể hiện được diễn xuất giàu kinh nghiệm. Sự cộng hưởng của bộ tứ góp phần tạo nên một bộ phim hài hòa về tổng thể diễn xuất.
Mặc dù cái kết của phim Another Round không quá khó đoán, Vinterberg vẫn có cách để tác phẩm của anh hấp dẫn như một ly rượu vang: biết trước kết quả nhưng không thể cưỡng lại mong muốn thưởng thức trọn vẹn. Cảnh kết phim mang ý nghĩa tươi sáng và gieo vào lòng người xem những tia hy vọng. Scarlet Pleasure trở lại với What a Life, Martin trở lại với những chai rượu và anh nhảy nhót như thể ngày mai không bao giờ tới.
Lời bài hát có đoạn gây chú ý rằng: “Tôi không biết mình ở đâu trong 5 năm tới, nhưng tôi còn trẻ và tôi đang sống… Không sao đâu. Chúng ta đang sống theo cách này”.
Đó cũng là thông điệp mà Thomas Vinterberg muốn gửi gắm qua phim Another Round đặc biệt dành để tri ân cô con gái quá cố Ida. Cuộc sống ngắn ngủi, nên hãy trân trọng từng phút giây bạn đang có, dù say hay tỉnh.
Đánh giá: ***1/2 (3.5/5)
Thông tin:
- Tại Oscar 2021, tác phẩm thắng giải “Phim quốc tế xuất sắc” đúng như dự đoán của nhiều nhà phê bình quốc tế trước đó. Riêng đạo diễn Thomas Vinterberg còn được đề cử Đạo diễn xuất sắc nhờ phim Another Round.
