‘The place beyond the pines’ – Bi kịch tình yêu và số phận

‘The place beyond the pines’ – Bi kịch tình yêu và số phận

The place beyond the pines (2013) mở màn bằng cảnh Ryan Gosling trong vai một gã tóc vàng bợm chợ, với vô số hình xăm chạy dọc khắp hai tay và cơ thể, đang đi lại trong phòng cùng chiếc dao găm múa máy trên tay, trông chẳng khác dân xã hội đen hay một tên giết thuê chuyên nghiệp. Thực ra tên gã là Luke, người trình diễn xe mô tô, ngôi sao của khu vui chơi giải trí với biệt danh “Luke đẹp trai”. Gã bắt đầu khoác áo lên người, rồi lầm lũi đi xuyên qua những âm thanh náo nhiệt của khu giải trí để đến với sàn diễn của mình. Ở đó, người ta tung hô gã, bọn trẻ đứng chờ xin chữ ký còn dẫn chương trình ưu ái dành cho gã những lời có cánh. Ở đó, gã cùng hai tay lái xe khác sẽ cùng chui vào một cái lồng sắt hình cầu và công việc của cả ba là chạy vòng quanh cái lồng ấy bằng tốc độ tối đa có thể.

Nam đạo diễn người Mỹ Derek Cianfrance đã bắt đầu bộ phim thứ ba của mình bằng một cú “long take” (quay một lần, không cắt cảnh) hết sức ấn tượng như vậy. Ba năm kể từ sau câu chuyện tình Blue Valentine (2010), anh quyết định trở lại bằng bộ phim có đề tài tâm lý hình sự The place beyond the pines (2013) vẫn với sự góp mặt của nam tài tử Ryan Gosling. Tên gọi của bộ phim bắt nguồn từ ý nghĩa tiếng Anh của thành phố Schenectady, cũng chính là bối cảnh của câu chuyện. Một thành phố với những cánh rừng thông trải dài nhưng lại không hề thanh bình như vẻ bề ngoài của nó. Và Derek Cianfrance đã bóc trần cái sự không yên bình đó bằng ba câu chuyện nhỏ gắn kết với nhau theo trật tự thời gian xuyên suốt bộ phim.

Luke là nhân vật chính trong câu chuyện đầu tiên. Gã không nhà cửa, không người thân, chỉ độc mỗi chiếc xe mô tô là bạn và cũng là vật để kiếm tiền. Gã yêu Romina (do Eva Mendes đóng) say đắm nhưng không biết cách nào để được ở bên nàng. Kiếm được tiền để nuôi chính bản thân gã đã là một vấn đề lớn. Lần này trở lại thành phố biểu diễn, gã lại nhận thêm một bất ngờ làm thay đổi cuộc đời mình: Romina đã con với gã, một bé trai.

Luke hoang mang lắm. Gã muốn Romina về bên mình, muốn được tự tay chăm sóc con trai của mình mà lực bất tòng tâm. Trái lại, Romina vì muốn tìm cho mình một bến đỗ an toàn nên vội vã kết thân với người đàn ông khác và chôn dấu tình cảm dành cho Luke. Sự việc khiến cho Luke hoàn toàn mất phương hướng, gã rối trí và bắt đầu lạc lối. Luke quyết định nghỉ làm rồi ngay lập tức chuyển sang một công việc táo bạo và nguy hiểm hơn là cướp nhà băng, chỉ để kiếm được tiền một cách nhanh nhất dành cho con. Với biệt tài phóng xe như chớp, gã may mắn tẩu thoát thành công sau những lần rượt đuổi của cảnh sát. Được nước làm tới, gã tham lam cướp hết ngân hàng này đến ngân hàng khác không kể lớn bé.

“Nếu cậu vội vã như tia chớp, cậu sẽ nổ tung như sấm sét”. Đúng như lời nhận xét của Robin (người trợ giúp Luke trong những cuộc cướp nhà băng), nóng nảy, vội vàng, hấp tấp chính là những điểm xấu nằm sâu bên trong con người có bề ngoài lạnh lùng Luke. Mỗi lần nóng nảy gã lại càng rối trí. Chính khi Luke rối trí thì ta mới thấy được bàn tay đạo diễn chuyên nghiệp của Derek Cianfrance qua những cú “long take” hết sức điêu luyện. Hồi hộp và đáng nhớ nhất bộ phim là cảnh Luke bị cảnh sát truy bắt. Góc máy rung lia lịa khiến người xem có cảm giác như đang cùng tham gia vào cuộc rượt đuổi, cũng hoảng loạn không kém gì tâm trạng của Luke lúc bấy giờ.

Một hình ảnh hoàn toàn trái ngược với Luke là viên cảnh sát Avery (do Bradley Cooper đóng), con trai của thẩm phán Al Cross. Avery có công việc ổn định, có gia đình đầm ấm và cả một tiền đồ sáng lạng ở phía trước. Câu chuyện của Avery xoay quanh câu hỏi “yes/no” mà câu trả lời đôi khi là sự thật, đôi khi là lời nói dối. Để giữ gìn danh dự cũng như những điều tốt đẹp đang nắm giữ, Avery đã nói dối về việc mình là người nổ súng trước tiên. Đơn giản là vì hắn có thể sẽ mất tất cả nếu không làm vậy. Chính lời nói dối này đã ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của Avery, khiến hắn mang nợ trong người một lời xin lỗi mà phải rất nhiều năm sau mới có thể trả được.

Derek Cianfrance xây dựng hai tuyến nhân vật hoàn toàn trái ngược nhau rồi đặt cả hai lên cán cân công lý để nói về sự bất bình đẳng trong xã hội. Giữa một bên là gã tội phạm hoàn toàn không có tương lai và một bên là người thực hiện công lý, mà trong bộ phim được miêu tả như một loại tội phạm khác. Với Luke, cuộc sống từng bước đưa anh vào ngõ cụt mà dù muốn hay không cũng chẳng thể tìm ra lối thoát. Ngược lại, Avery nhờ một lời nói dối mà bỗng chốc trở thành anh hùng trong mắt mọi người. Chính lời nói dối này đã đưa hắn đến với một hành động khác thực sự anh hùng hơn. Hắn dũng cảm đứng ra tố cáo những người đồng nghiệp lợi dụng danh nghĩa cảnh sát để trục lợi trong suốt bao nhiêu năm nay trong thành phố Schenectady.

Sự bất bình đẳng không chỉ diễn ra ở đời Luke và Avery mà còn kéo dài đến tận mười lăm lăm sau, khi con cái của cả hai đã trưởng thành. Cũng đều sử dụng thuốc cấm như nhau, nhưng AJ con trai của Avery (nay đang tranh cử cho chức Viện trưởng Pháp lý) lại được thả ra ngoài trong vòng năm phút. Trong khi đó, Jason con trai của Luke phải ra hầu tòa và suýt phải ngồi tù đến chục năm. Bộ phim bắt đầu trở lại mạch hấp dẫn khi Jason quay lại tìm hiểu về Luke và phát hiện ra AJ chính là con trai của Avery, người giết chết cha ruột mình. Cậu bé sẽ làm gì?

Với tham vọng lồng ghép ba tuyến nhân vật để nối liền mạch truyện, Derek Cianfrance tỏ ra đuối sức ở một vài phân đoạn. Ngắn nhất và cũng mờ nhạt nhất là phần phim về Avery. Mặc dù nhân vật này có thể sẽ phải đấu tranh nội tâm dữ dội thì đơn giản Bradley Cooper chỉ làm tròn vai và không để lại cho mình bất kỳ một hoạt cảnh đáng nhớ nào. Trái lại, Ryan Gosling sau khi xuất hiện ấn tượng ở đầu phim thì chiếm gần một tiếng đồng hồ cho câu chuyện. Nhân vật Luke của anh không khỏi khiến người xem phải liên tưởng đến vai diễn gã lái thuê trong Drive (2011). Có điều thay vì ban đêm thì các cảnh quay rượt đuổi hoàn toàn vào ban ngày, và thay vì ô tô bốn bánh thì nay chuyển sang mô tô hai bánh.

Như vậy, Ryan đã chọn được cho mình một vai diễn đúng với sở trường. Anh trở thành một gã lái xe với gương mặt lầm lì, gần như vô cảm, ánh mắt thường hướng về đâu đó xa xăm. Song gã cũng có cảm xúc, gã bật cười hạnh phúc khi đút kem cho con ăn, rồi cũng chợt bật khóc khi thấy Romina bên cạnh người đàn ông khác. Gã hoàn toàn yêu nàng nhưng bản tính nóng nảy khiến cho gã toàn có những hành động điên rồ, sai trái. Cách xử lý của Derek cũng tương tự Drive khi giữ cho mạch phim chầm chậm bằng các bản nhạc mang âm hưởng “ambient” rồi bỗng chốc tăng tốc đột ngột bằng những cảnh rượt đuổi thót tim.

Eva Mendes tuy thi thoảng mới xuất hiện mà lại không hề mờ nhạt như Bradley. Nàng vẫn xinh đẹp và gợi cảm ở đầu phim nhưng cuối phim lại trở thành một bà mẹ với mái tóc điểm bạc và gương mặt tiều tụy theo thời gian. Chàng trai sinh năm 87 Dane DeHaan cũng rất xuất sắc trong vai Jason, cho thấy một ngôi sao mới trong tương lai. Cả hai cùng xuất hiện trong một cảnh khác cũng đáng nhớ không kém là khi Jason tỉnh dậy trong bệnh viện, người đầu tiên cậu thấy là mẹ và câu đầu tiên cậu nói với mẹ là: “You’re a liar” (Mẹ là người dối trá). Một câu nói đáng để suy ngẫm. Vì nó làm cho nỗi lòng người mẹ chùn hẳn xuống trước đứa con trai mình nuôi nấng bấy lâu nay. Và vì kẻ nói dối thực sự là Avery lại đang mải mê tìm cách thăng quan tiến chức ở ngoài kia.

Một trong những bộ phim đáng xem của năm.