‘Army of the Dead’ – Suy ngẫm về xác sống

Army of the Dead (Đội quân người chết) có thể không xuất sắc, nhưng là bộ phim mang đậm dấu ấn cá nhân của Zack Snyder và đặt ra nhiều suy ngẫm về nhân loại.

*Bài review phim Army of the Dead tiết lộ nội dung phim

Trước khi nổi tiếng với những bộ phim bom tấn siêu anh hùng, Zack Snyder từng chạm ngõ điện ảnh bằng một tác phẩm lấy chủ đề xác sống (zombie).

Năm 2004, bộ phim đầu tay Dawn of the Dead của Snyder gây nhiều tiếng vang, dù đó thực chất chỉ là một bản làm lại (remake) từ bản gốc cùng tên năm 1987 của George A. Romero – người luôn được xem là “cha đẻ dòng phim xác sống”.

Sau thành công đó, Snyder ấp ủ một tác phẩm cùng chủ đề mang tên Army of the Dead từ năm 2007, nhưng không được rót vốn thực hiện. Mãi đến khi anh rời khỏi Warner Bros. để đầu quân cho Netflix, dự án mới rục rịch trở lại. Lần này, nhà làm phim được toàn quyền quyết định ở mọi khâu, thay vì bị kìm hãm sức sáng tạo dưới sức ép của studio như trước.

Kết quả, Zack Snyder cùng lúc đảm nhận bốn vai trò quan trọng của Army of the Dead, bao gồm đạo diễn, biên kịch, quay phim kiêm sản xuất. Ngay cả thời lượng phim cũng kéo dài đến tận 148 phút theo đúng ý của anh.

Giọng điệu đậm chất châm biếm

Như tác phẩm đầu tay, Zack Snyder vẫn chọn thể loại hành động (action) làm “xương sườn” để phát triển chủ đề xác sống. Song, Army of the Dead được xây dựng theo hướng trộm cướp (heist) thay vì sinh tồn (survival). Cái không khí rùng rợn, kinh dị (horror) của Dawn of the Dead cũng được thay thế bằng giọng điệu hài hước, châm biếm (satire) mạnh mẽ.

Ngay từ những phút đầu, nhà làm phim đã biến Las Vegas thành vùng đất thây ma bằng một lý do hết sức ngớ ngẩn.

Giữa đêm tối, một đôi mới cưới chạy xe đến Las Vegas để tận hưởng tuần trăng mật. Cô dâu háo hức đến độ không thèm tháo lúp đội đầu, tranh thủ tìm cách vui vẻ với chồng trên xe. Sự việc khiến chú rể lạc tay lái, đâm thẳng vào một tiểu đội đang áp giải một gã xác sống bằng xe thiết giáp.

Những tên lính vô dụng lập tức trở thành món khai vị cho loài quái vật khát máu, rồi nhanh chóng biến thành những xác chết biết đi. Sau đó, tiểu đoàn xác sống hướng về “thành phố tội lỗi”, nơi nổi tiếng với những cư dân không bao giờ ngủ, cùng ánh đèn rực sáng cả vùng trời đêm.

Phần danh đề đầu phim (opening credits) cũng hết sức hài hước. Những cô vũ nữ hở ngực trở thành quái vật ăn thịt đàn ông. Gã tài phiệt chạy trốn trong sợ hãi mà không kịp mặc quần, đánh rơi cả bộ tóc giả. Bồn tắm biến thành bể máu. Las Vegas trở thành chiến trường hỗn loạn giữa nền nhạc là ca khúc Viva Las Vegas do Allison Crowe và Richard Cheese trình bày.

“Biệt đội cảm tử” phiên bản xác sống

Trong danh đề, Zack Snyder cũng khéo léo giới thiệu từng nhân vật trong phim bằng một chuỗi phân cảnh hành động thay cho lời thoại.

Một chàng lính da đen dùng lưỡi cưa cứa vào xác sống như cắt bánh gatô. Một cô nàng dùng súng máy hạng nặng để băm nát xác sống như món sinh tố. Quý ông trung niên Scott Ward (Dave Bautista) lại có sở thích kết liễu địch thủ bằng cách ngắm thẳng vào đầu.

Phân đoạn kết thúc bằng cảnh những thùng container được xếp chồng lên nhau, tạo thành bức tường vây quanh Las Vegas, ngăn cách thành phố khỏi thế giới bên ngoài.

Ở phía bên kia bức tường, gã tài phiệt Bly Tanaka (Hiroyuki Sanada) tìm cách tập hợp một nhóm những người từng trốn thoát thành công khỏi Las Vegas, mà dẫn đầu là Scott Ward. Mồi nhử của Tanaka hết sức đơn giản: có 200 triệu USD được giấu trong hầm két bên dưới một sòng bạc bên trong vùng đất thây ma, đang cần có người sẵn sàng vượt qua những tên xác sống để kéo ra.

Trước lời mời chào hấp dẫn, Scott kêu gọi bạn bè để lập nên một “biệt đội cảm tử” của riêng mình. Các thành viên trong nhóm tham gia với tinh thần một đi không trở lại. Mỗi người vác trên vai một can xăng màu đỏ, sẵn sàng sử dụng cái chết để mở đường cho các thành viên còn lại.

Thách thức đặt ra cho nhóm của Scott là họ chỉ còn lại đúng 96 tiếng để hoàn thành nhiệm vụ. Trước đó, chính phủ đã quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân để san bằng phần còn lại của Las Vegas, nhằm ngăn chặn hiểm họa xác sống lây lan.

Xóa bỏ hình ảnh xác sống không não

Tuân thủ công thức quen thuộc của dòng phim trộm cướp, Zack Snyder đưa các nhân vật của Army of the Dead quay trở lại Las Vegas. Anh cũng tham khảo nhiều nguồn để thay đổi bối cảnh lẫn hình tượng xác sống. Theo lời đạo diễn, suốt quá trình xây dựng kịch bản, anh đã lấy cảm hứng từ những tác phẩm kinh điển như Escape from New York (1981), Aliens (1986), The Thing (1982) và Planet of the Apes (1968).

Trong phim, mầm bệnh không chỉ lây lan ở con người, mà còn đồng hóa những chủng loài khác thành xác sống. Cọp xác sống chỉ thích ăn thịt tươi, chứ không bao giờ cắn phá đồng loại. Ngựa xác sống đã thối rữa gần hết, chỉ còn mỗi khung xương, nhưng luôn sẵn sàng phục vụ chủ nhân. Robot xác sống lấp ló giữa màn hình với cặp mắt là những tia laser xanh biếc và gương mặt quen thuộc của “kẻ hủy diệt”.

Giống trò chơi nổi tiếng Dying Light, Zack Snyder chia xác sống thành những chủng loại khác nhau. Ở cấp thấp nhất, khán giả gặp lại hình ảnh những thây ma biết đi với vẻ ngoài đờ đẫn, ngờ nghệch trong sáng tạo của George A. Romero. Khi cần thiết, chúng ngủ đông trong bóng tối không khác gì loài ma cà rồng sợ ánh sáng.

Xác sống ngu ngốc đến mức hài hước, như thể bước ra từ Shaun of the Dead (2004) hay The Dead Don’t Die (2019). Chúng cũng có tình cảm và biết yêu như trong Warm Bodies (2013). Thậm chí, trong một cảnh quay, Zack Snyder còn lặp lại chính mình khi tái hiện cảnh xác sống sơ sinh của Dawn of the Dead.

Sáng tạo lớn nhất của đạo diễn là biến xác sống trở thành những nhân vật có “não” – thứ vốn là yếu điểm của chúng.

Đại diện cho chủng loại xác sống biết suy nghĩ là lũ “alpha” – nỗi sợ hãi lớn nhất của nhóm Scott ngay từ khi chưa bước vào Las Vegas. Chúng nhanh hơn, thông minh hơn loại bình thường. Đám này sống có tổ chức, tạo thành một “đội quân người chết”, mà dẫn đầu là Zeus (Richard Cetrone) – kẻ đóng vai trò là ông hoàng của vương quốc xác sống.
Ý tưởng về một “xã hội” khác

Zack Snyder đưa vào Army of the Dead khá nhiều tình tiết thú vị, nhưng lại không chủ động khai thác triệt để. Đó là điểm mạnh, cũng là điểm yếu của bộ phim – vốn được Netflix dùng làm “phát súng” mở màn cho một chuỗi thương hiệu phim (franchise) có liên quan.

Trước khi bước đến hồi ba bùng nổ với những cảnh quay đậm chất hành động, khán giả cần vượt qua hai hồi đầu khá chậm chạp. Đạo diễn dành nhiều thời gian để xây dựng thế giới mới với hai chiến tuyến khác biệt: “biệt đội cảm tử” của Scott và “binh đoàn xác sống” của Zeus.

Khi Zack Snyder đưa dự án Justice League quay trở lại, anh từng khiến giới hâm mộ xôn xao bởi lời thoại nổi tiếng của Joker: “We live in a society” (Chúng ta sống trong một xã hội). Trong Army of the Dead, Snyder đem ý tưởng về “xã hội” từ thương hiệu siêu anh hùng sang thế giới xác sống để khai thác rõ ràng hơn.

Đứng trước “xã hội” xác sống, những gì xấu xa nhất của con người trở nên rõ nét. Trong khi “đội quân” của Zeus hết sức đoàn kết, thì biệt đội của Scott lại dần tan rã. Một trong số đó sẵn sàng phản bội cả nhóm, lật mặt bất ngờ chỉ để đạt được mục đích cá nhân.

Xác sống đau đớn đến chảy nước mắt khi mất đi đồng loại, trong khi con người đánh đổi mọi thứ chỉ vì lòng tham. Tiền trở thành chất kết dính duy nhất giữa các thành viên trong đội của Scott, khiến họ sẵn sàng bỏ mạng ở Las Vegas. Tiền cũng là cầu nối để hai cha con Scott xích lại gần nhau, trong khi tình cảm giữa hai người vốn đã rạn nứt. Ngay cả “trùm cuối” Tanaka dụng công sắp đặt tất cả, cốt cũng chỉ để kiếm nhiều tiền hơn.

Một bộ phim xác sống đáng suy ngẫm

Kể từ khi xuất hiện trong những thước phim của George A. Romero, xác sống là chủ đề gần như đã được khai thác cạn kiệt. Mỗi nhà làm phim lại sử dụng hình ảnh “người chết biết đi” với một mục đích khác nhau. Song, nhìn chung thì biểu tượng này xuất hiện như một điềm báo cho tương lai con người có thể đối diện với tận thế.

Trong Army of the Dead, Zack Snyder đưa khán giả tiến thẳng đến thời kỳ hậu tận thế (post‑apocalyptic), đồng thời cho thấy “xã hội” loài người gần như không đổi ở thời tương lai. Thế giới vẫn phải đối diện với những vấn đề nhức nhối, từ biến đổi khí hậu, phân biệt giới, vũ khí hạt nhân cho đến dịch bệnh hoành hành.

Ngoài ra, bộ phim cũng mang yếu tố chính trị giống các tác phẩm khác cùng thể loại. Khi Las Vegas chìm trong đại dịch và bị cô lập, chính phủ xây dựng một trại cách ly bên ngoài thành phố để giam giữ những người còn sống sót. Những chiếc nhiệt kế điện tử được đưa lên đầu người dân để kiểm tra dịch bệnh. Tình tiết này phần nào gợi nhớ đến đại dịch Covid-19 hiện vẫn đang khiến thế giới điên đảo, được Zack Snyder dùng làm ngòi nổ để đả kích chính phủ.

Trong một cảnh quay khác, cựu Thư ký báo chí Nhà Trắng Sean Spicer tranh cãi với nữ chiến lược gia đảng Dân chủ Donna Brazile trên màn hình TV. Bà cho rằng những ai không bị nhiễm bệnh đều trở thành “tù chính trị” – những kẻ mà chính phủ không muốn cho ra ngoài. Một gã nhân viên bảo vệ trại còn thẳng thừng tuyên bố: “‎Dấu hiệu bị nhiễm đầu tiên là hiếu chiến và hành động ngoài chuẩn mực xã hội”.

Sau một loạt thông điệp ẩn sâu trong kịch bản, Army of the Dead kết thúc bằng Zombie, ca khúc nổi tiếng của nhóm nhạc The Cranberries. Bài hát mang tinh thần phản chiến mạnh mẽ, được viết để tưởng nhớ hai nạn nhân thiệt mạng trong vụ đánh bom ở Warrington (Anh) vào năm 1993.

Cũng như Zombie, Army of the Dead mượn chủ đề xác sống để nói về nhân loại. Những cái xác trong phim không chỉ biết đi mà còn biết suy nghĩ, trong khi loài người lại liên tục thực hiện những việc vô tri. Con người chỉ thực sự biết trân quý sự sống khi đối diện với cái chết, vốn được ẩn dụ qua những nhân vật xác sống trong phim.

Điều này hoàn toàn đúng với các nhân vật của Army of the Dead. Khi những tờ tiền bay tung tóe giữa ánh đèn lòe loẹt của sòng bài Las Vegas, cũng là lúc máu đổ như mưa trên sàn nhà. Đó là cái giá phải trả dành cho những hành vi sai trái của con người ở thành phố tội lỗi.

Đánh giá: ***1/2 (3.5/5)

Thông tin:

• Zack Snyder muốn tạo thành vũ trụ xác sống, bắt đầu với phim Army of the Dead.